Colectivo Literario In Nave Civitas Lugrís
Amosando publicacións coa etiqueta Xurxo Souto. Amosar todas as publicacións
Amosando publicacións coa etiqueta Xurxo Souto. Amosar todas as publicacións



Roteiro da Coruña das Irmandades da Fala, con saída en barco dende Ferrol con acompañamento de Xurxo Souto e Moncho do Orzán, roteiro pola histórica Coruña das Irmandades e volta a Ferrol. Un estupendo acto organizado pola Asociación Cultural Roxín Roxal.


 
Fotos e Vídeo de Xurxo Gago
Música: Aurora Nordestina e Mercedes Peón
  
Hemeroteca:

Un aniversario salgado e musical

O colectivo Roxín Roxal organiza un roteiro en barco desde Fisterra até A Coruña para celebrar o centenario das Irmandades da Fala

28.09.2015 | 01:09
Moncho do Orzán, onte, cos participantes no roteiro, na rúa Real.
Moncho do Orzán, onte, cos participantes no roteiro, na rúa Real.
A Asociación Cultural Roxín Roxal percorreu onte as rúas do centro da cidade para explicar aos participantes no roteiro a historia das Irmandades da Fala. A súa loita porque a lingua que falaba o 90% da poboación, o galego, non for desprezada e que acadase un prestixio que, daquela, se lle tiña negado. A experiencia comezou en Fisterra. De alí partiron en barco os participantes nesta actividade cultural, con Xurxo Souto como guía, como descubridor dos nomes das pedras da costa, dos entrantes no "mar de María Antonia".
Xa en terra, foi Moncho do Orzán o encargado de explicar aos participantes como fora a creación da primeira Irmandade da Fala, case cen anos atrás, en 1916. Comezou o percorrido no monumento a Curros Enríquez, nos xardíns de Méndez Núñez, porque, segundo conta Moncho do Orzán, o seu pasamento en 1908 supuxo o relevo xeracional do Rexurdimento ás Irmandades, que tiñan un sentido máis político e nacionalista.

O roteiro, no que participou tamén unha filla de dous dos fundadores das Irmandades, Elvira Varela Bao, fixo unha parada na rúa Real, no número 36, onde Ánxel Casal e Leandro Carré tiñan a editorial Lar, e no 38, onde Canuto Berea tiña unha tenda de música na que vendía partituras de autores galegos.
"Hai que ter en conta a importancia da música. Moita xente era analfabeta, pero coñecía poemas de Rosalía e de Curros porque foran musicados e memorizárabanos", explica Moncho do Orzán, que fixo tamén unha paradiña ante o baixo no que está un mural de Urbano Lugrís e que, como o local de hostelería que o alugaba pechou, privou tamén aos veciños de poderen contemplar a obra.
O roteiro continuou por Rego de Auga até o teatro Rosalía de Castro, onde se deu a coñecer Cántigas da Terra e tamén na antiga sede da Real Academia Galega (RAG), en 1816.

Este paseo pola historia da cidade rematou na praza de María Pita, onde, segundo lembrou Moncho do Orzán, en 1920 dous anos despois de que as Irmandades se formasen como partido político, Lois Peña Novo no pleno "falando por primeira vez" en galego.
 

"A Memoria das Pedras" Roteiro Homenaxe a Milucho Mariñas organizado polo Colectivo Poético Literario In Nave Civitas Lugrís o domingo 06 de setembro de 2015. Unha marabillosa e emotiva xornada homenaxe ao mítico e benquerido Milucho Mariñas.


Fotos e video de Xurxo Gago.
Música de Lenda Ártabra: Mariñeiros do Mar.

 
 
Hemeroteca Milucho:
Roteiro da man de Milucho e Xurxo Souto
O luns 28 de maio tivemos a sorte de facer un roteiro polos arredores da Torre de Hércules da man de Milucho Mariñas, un experimentado percebeiro, que aínda estando xa retirado do oficio segue a ter unha gran paixón polos percebes.
Milucho fixo un pequeno recorrido polas rochas percebeiras máis importantes que había nos seus tempos; así como daunos a coñecer os lugares máis perigosos da costa coruñesa onde houbo máis naufrasios e lamentablemente falecementos. Algunhas das rochas máis citadas por el son: a vaca, o boi, o becerro, coitelos de mar, o altar, a corredoira, o redondo... Ademais grazas aos seus coñecementos podemos citar palabras como meixón, a cal non aparece no diccionario e que significa; rocha que en preamar está cuberta pola auga e en baixamar queda á vista.
Para Milucho ser percebeiro non era un traballo senón unha afición, no que podía pasar horas e facer longas viaxes en lanchas de remos para poder coller percebes. Contounos anécdotas e historias, como a de ter que ir ás agachadas sen que os visen os centinelas que estaban a vixiar na zona militar, correndo o risco de ser arrestado e mesmo ir preso.
Nada máis decir que me gustou moito este roteiro e que aínda queda pendente poder rematalo podendo contar de novo coa presenza e compaña de Milucho Mariñas sen deixar de lado tampouco a Xurxo Souto que tamén nos acompañou en todo o roteiro. 
Fonte: http://viacala.blogspot.com.es/2012/05/roteiro-da-man-de-milucho-e-xurxo-souto.html

Xurxo Souto entrevista a Emilio "Milucho" Mariñas (Memoria do Club do Mar, da Agra de San Amaro e de todos os lugares darredor da Torre. Técnicas de marisqueo e xentes do mar): 


Fallece el histórico percebeiro Milucho Mariñas

http://www.radiocoruna.com/articulo/informativos-radio-coruna/fallece-historico-percebeiro-milucho-marinas/20140827000000017554.html

 As pedras do Mar da Torre: 

 https://www.google.com/maps/d/viewer?mid=zZ18B2QHBlhE.k17jJ3iz5E4Q

 

2ª Edición
«As cousas do mar non se contan na terra», dixo o Machín de Muxía. Galiza é unha pedra chantada no Atlántico e un espazo mariño que abrangue todos os océanos. Quizá un mariñeiro do Berbés non saiba onde queda Fonfría, aló arriba na montaña, mais todos saben de Capetón, Cape Town, na fin de África. Un mariñeiro do Muro non saberá, quizá, de Olelas, na raia de Portugal, mais todos saben de Antuerpe, que é como lle din en galego do mar a Amberes, o gran porto do Norte. Prodixioso saber gremial, absolutamente vedado a terrícolas e terrícolos. Cómpre romper con esta fronteira de silencio. E cómpre principiar a mollarse na auga máis doméstica: o Gran Sol. Caladoiros tan humanizados polos nosos avós que dende hai moitas décadas teñen nome en galego. Embárcate nestas palabras. Alén do paralelo 48º N, o Mar das Galiñas, a Cona da Vella, a Ferradura agardan. Está subindo a marea, ti non quedes varado en seco.


Xanrei, por Roberto da Librería Sisargas

(Debuxo inspirado no tango de José Biobardi)



Habitación do vello mariñeiro
Bar Borrazás (rúa do Orzán, A Coruña)


Presentación atlántica (e mundial) d´A marea no Xanrei do tanguero -probablemente coruñés- José Biobardi. Música: Xurxo Souto. Intéprete: Nacho López.


A MAREA NO XANREI

Eu varado no Xanrei
agardo por miña amada,
baixo a luz do albor,
nesta rocha fronteiriza
entre o meu mundo e o seu
na que vivimos os dous
unha hora cada día,
unha pinga no eterno,
antes de saír o sol.
Na que bailamos ben xuntos
e nos amamos a modo
antes de saír o sol.

Retrouso:

Sube coa lúa
a melancolía
preamar ás oito
-anunciaba o diario.
A máis afouta onda
móllame o corazón
móllame o corazón
que se torna pesado.

Ninguén aprobou o noso,
advertíronnos ben cedo
que cerca estaba o final:
"Nunca un home mariño
e unha mariscadora
xuntos poderán vogar!"
Pero todos estes meses
de soñar e bailar xuntos
foron quen de me enganar
crin que dúas vontades
lonxe de todo prexuizo
poden vaciar o mar.

(Retrouso)


Onte non veu á cita
e a ausencia sen aviso
confirmoume o peor
que o seu bico doutro día,
un trebón nas nosas bocas,
anunciábame o adiós,
o naufraxio das linguas,
o pique da miña vida,
a quebra do corazón,
o afundimento de todo
o garete das palabras
a deriva do aló.

(Retrouso)

Grazas ao esforzo e teima do noso compañeiro do Colectivo In Nave Civitas Lugrís Rodrigo Osorio podemos disfrutar hoxe en día deste Tango galego tan pegadizo.

Rodrigo Osorio:

José Biobardi foi un coñecido cantante de tangos bonaerense que na década dos vinte competiu en xusta lid con Gardel polo cetro de rei do tango, a súa querencia pola bohemia e o hampa, e o seu nulo control das súas máis baixas pasións fixerónlle ser moito mellor cantante, autor e intérprete que Carlitos pero menos de fiar para as compañías discográficas, polo que hoxe é un descoñecido do que só disfruta un selecto grupo de melómanos sibaritas.

Biobardi morreu, como non podía ser doutro xeito, nunha liorta nun modesto lupanar, hoxe visitado por moitos dos seus seareiros.

Aquilino Fernández Artelo no breve ensaio As orixes galegas do tango (Imprenta de la Universidad Nacional de Buenos Aires, 2003). sostén que “Biobardi” era un falso apelido pseudo italián que usou un inmigrante coruñés, Xosé Falperra, como nome artístico na escea porteña. Baseaba a súa tese no falso lunfardo que adoitaba empregar Biobardi nas súas letras, plagado de galeguismos (por exemplo o “asiña”, empregado na súa coñecida milonga “Tango y medio”), na testemuña dalgún dos seus veciños e no ruxerruxe de que José levaba tatuada unha Torre de Hércules no peito.

O número 17 da revista arxentina A media luz ven de publicar A marea no Xanrei, de José Biobardi con este texto explicativo das circunstancias do seu achado:

O texto que hoxe publicamos apareceu escrito no reverso dunha factura de alugueiro dentro dun exemplar de Romancero gitano cheo de anotacións feitas pola man do gran tanguista José Biobardi. A lingua na que está escrito é, como saberán a maioría dos nosos lectores, galego o que semella confirmar as recentes teorías sobre a orixe española do célebre tanguista, (...)

A aparición destes versos semella confirmar (como di o redactor de A media luz) a hipótese defendida por Fernández Artelo. O tanguista escribía as cancións primeiro en galego e logo as vertía ao español deixando algunhas verbas da súa lingua materna que pasaron, por obra e graza da sona que os seus temas tiveron no seu tempo, ao lunfardo. A referencia ao Xanrei so pode confirmar a súa orixe coruñesa pois ise e o nome dun dos cons máis saudosos da costa da Coruña.



 





Increible actuación e sorpresa no día da Acción Lugrís no Borrazás, (café moi querido por Lugrís no seu tempo) cando Xurso Souto nos agasallou a tódolos compoñentes do Colectivo Poético Musical  e Narrativo "IN NAVE CIVITAS LUGRÏS" na cidade barco de A Coruña. Unha actuacion onde lle pon música a un poema de Teresa Ramiro,  compañeira nosa, poeta e mariscadora na ría do Burgo.

Todo foi moi mocionate!

  A RABALEIRA         

Sobre a pedra de A Rabaleira
deslizan seus sonhos ,os percebeiros,
sombras dunha esperanza que se quebra
coma a onda na crista dos rochedos.
Coiteladas de vida
coiteladas de sal !...

Rabaleira ti es pedra ,eles son carne,
terra e vento ,inmersos no mesmo mar.
Sobre o teu ventre fecundo brincan
enchendo de vida o cesto dos sonhos.

Coiteladas de vida
coiteladas de sal !...

Con sorrisos de escuma mordendo con furia,
sedento de sombras , en doce cantiga,
vestindo de lágrimas un berro amargo,
o mar os arrola ,roubándolles a vida.

Coiteladas de vida
coiteladas de sal!...

NO MAR CRECERÁN SEMPRE ROSAS.

Teresa Ramiro (mareabaixa@yahoo.es)










Colectivo In Nave Cívitas Lugrís, no día de Urbano Lugrís, día da Acción Lugrís no Borrazás, (café moi querido por Lugrís no seu tempo) nunha cuchipanda lugrisiá comandada por Xurxo Souto, cos espíritos de Antón Avilés de Taramancos, Urbano Lugrís e Álvaro Cunqueiro.
Lemas máis coreados foron:

"Océano"

"Oooooorrrrrzáaaannn"
"Oooooorrrrrzáaaannn"
"Oooooorrrrrzáaaannn"

"Medre o Mar"

"Menos derrotismo e máis surrealismo"

"Coiteladas de vida, coiteladas de sal"


  Urbano Lugrís
 20:00 horas. Ao pé do obelisco.










Ao son da gaita e o tambor debuxamos nos nosos paraugas motivos mariños para lucir na manifestación atlántica que nos levou atá o lugar no que Urbano Lugrís tivo o seu estudio (Rúa da Estrela).

Os siareiros do pintor sur-marino manifestámonos aos gritos de

“O que pintou a marola, pintou a mar toda!”

“Menos derrotismo e máis surrealismo!”

Unha manifestación a favor que foi recibida polas terrícolas e os terrícolos con acenos de asombro.



20:30 horas. Camarote submarino.





Na rúa da mantelería, Pablo Outón rematou o seu frustrado grafite do ano pasado nunha das paredes que pechaba o estudio no que Urbano Lugrís pintou moitas das obras das que tanto gustamos.

No 2011 cando estaba pintando a policía do Concello retiroulle o materia e a pintura quedou a medias. Este ano, xa con licenza municipal, a rúa de Mantelería conta cun novo grafite.


(Pablo Outón retoca o grafite mentras entoa o berro mollado) 
 
Despois da cea pasamos a ver o grafite e Outón dixo: "As pinturas, como ás mulleres, hai que velas de día!” 

A mañá seguinte a obra estaba así:





21:00 horas. A habitación do vello mariñeiro.



Acto poético do colectivo In nave civitas no bar Borrazás (rúa do Orzán)



Xosé Iglesias:

TRANSFUSIÓN OCEÁNICA

Eu, creo que sou humano reconvertido,
e sinto, que nalgún momento
sufrín transfusión oceánica,
porque esta sangue do meu corpo
non é sangue, é sangue salgada.
Sinto tamén que sufrín metamorfose,
non é nariz a miña senón proa,
non son brazos os meus senón amuras
e as miñas costelas cadernas…
Todo min forma un esqueleto naval.
E esa barriga que se afunde no mar
estabilidade contras as ondas de costado.
Son humano, son barco, son tantas cousas.....
Eu, creo que son árbore, porque sempre me chove,
sempre me venta, sempre me dá o sol.
tamén creo que sou paxaro, porque os peixes
venme   voar   entre  as  ondas, e subo, baixo,
fago  siluetas acrobáticas ou  simplemente voo raso.
Así me ven, un paxaro voando no océano…
Miran cara enriba, e alí estou coa proa,
as amuras, a popa, a barriga, o eixe…
Eu son mariñeiro,  e  o mar móllame   a  alma,
salinízame e golpéame o corazón.
e eu, non podo  facer máis nada,
senon  ser   árbore,  ser barco,  ser  paxaro...
en serio,  nada podo  facer,

NADA, PORQUE MARIÑEIRO SOU.

Teresa Ramiro:

Se queres escrever este país, aprende primeiro a lé-lo
Mía Couto

A RABALEIRA

Sobre a pedra de A Rabaleira
deslizan seus sonhos ,os percebeiros,
sombras dunha esperanza que se quebra
coma a onda na crista dos rochedos.
Coiteladas de vida
coiteladas de sal !...

Rabaleira ti es pedra ,eles son carne,
terra e vento ,inmersos no mesmo mar.
Sobre o teu ventre fecundo brincan
enchendo de vida o cesto dos sonhos.

Coiteladas de vida
coiteladas de sal !...

Con sorrisos de escuma mordendo con furia,
sedento de sombras , en doce cantiga,
vestindo de lágrimas un berro amargo,
o mar os arrola ,roubándolles a vida.

Coiteladas de vida
coiteladas de sal!...

NO MAR CRECERÁN SEMPRE ROSAS.

Destes versos tirou unha música Xurxo Souto que interpretou por vez primeira ese día.




Xurxo Gago recitou O Grelle, un poema que naveraría centos de millas  no interior dunha botella para chegar a unha praia de Irlanda, pero iso é outra historia.
 Xurxo Gago:

O GRELLE

Baixo o ceo do atlántico
un pequeno recuncho resgardado
tralos meixóns do Gancho,
O Grelle, co seu areal dourado.
Augas verdes, fitoplacton,
diversidade de fauna e flora
nun mundo máxico mergullado
de centolas e de gorgonias,
de nudibranquios e de esponxas,
somerxido lenzo debuxado
pola natureza benfeitora
nun atraente lugar enfeitizado.
Teno escrito na súa historia,
aqueles tempos de paga e cobra,
do pagadoiro do fielato,
e os consumeiros noutrora,
naqueles tempos do pasado,
mercadorías e manobras
cobradores entregaban robras
e O Grelle teno gravado.
Neste recuncho resgardado
dos ventos recollido
vese un mundo ven pintado
de fortes cores moi vivos.
É O Grelle refuxiado,
na cidade dos sentidos,
na Coruña, cidade barco
a dos futuros soños cumpridos.


Logo, Serafin Mourelle, patron do mar de Irlanda, recitou dos poemas que ainda non se puideron recuperar para incorporar a esta crónica.



Manuel Rivas uniuse ao acto e recitou:

MEU AMOR CONTRABANDISTA

Meu amor anda ás crebas pola beiramar.
Vai preñada de vento,
vai preñada de néboa,
do lóstrego vai,
todo o apaña
apáñao todo
coa luz beatísima do seu vesgo ollar.
O ben que se leva co temporal,
como o amansa,
24 fotogramas por minuto,
a dureza mística,
a luz facinorosa
do seu pestanexar.
E el dálle zapatos sempre do mesmo pé,
o andar dos deuses coxos do mar.
Meu amor enche o ventre
de seixos silábicos,
de runas, de aghoams,
de voces baixas,
pictogramas coprófagos
que crían nos excrementos da lúa.
Meu amor anda ás crebas pola beira da esfera,
nas estradas solitarias,
no ceo dos manequíns
onde rompen as nubes,
nos cemiterios dos pingüíns xigantes
cos seus portafolios de naturezas mortas.
Vai preñada por dentro,
cara dentro,
como unha guía en tempo de éxodo.
Ese ollar delincuente,
ese corpo de contrabandista de seda,
esa voz rouca.
Durmía cos ollos abertos meu amor.
Non sei vivir
sen o rumor do seu vesgo ollar.
Meu amor anda ás crebas na noite.
Apaña os restos aleixados
do ben e do mal,
un cargamento ultramarino de esdrúxulas,
un fardo de cousas septiformes,
o contedor de frascos de potencias da alma.
Veni Sancte Spiritus,
meu amor atopou ao bébedo Xonás.
Meu amor di que Xonás era el o gran peixe.
Xonás preñado de seu,
de abismo.
Meu amor funde os pés na area,
leva no ventre un arfar canso de nai virxe,
un canto de gorxa inuit,
o nome impronunciábel do mesmo temporal.
Meu amor vai parindo de pe
o poema da illa.
Cercada polas ondas,
o corpo aberto,
a ollada fértil,
as mans vesgas
a amasar,
a levedar o tempo petrificado.
Et tui amoris in eis ignem accende
and kindle in them the fire of thy love.
Meu amor enténdese co mar,
ese fillo de puta,
meu amor.



Epílogo: A cea coruñesa. (Cosmoba, rúa do Orzán)


O noso señor Lugrís inventou o que deu en chamar o "menú tradicional coruñés" que de acordo coas testemuñas consistía en:
- Tortilla de longueiróns de Bastiagueiro - Faneca de pilo (de Riazor) - Ternera lardeada con pementos de Betanzos - Sobremesas: canas con limón e canela, papas de arroz á vainilla e queixo de Texeiro. - Viños do Ribeiro, tinto er blanco, e agudelo de Betanzos. - Café e licores. - Farias da fábrica de tabacos da  Coruña

Ante as imposibilidades física (moitos dos produtos xa non existen nin os nosos estómagos serían quen de soportar a inxente cantidade de comida) de reproducir a mítica cea coruñesa que argallou Lugrís, Xurxo Souto encargou aos do Cosmoba unha cea mariñeira digna do noso señor Urbano Lugrís.



Como proba os dous platos principais:





O postre foi unha contundente larpeira cuberta de chiculate.

Comida, viño, música e ledicia... Que mellor xeito de celebrar a obra de Urbano Lugrís?







E -como di o noso capitán (Xurxo Souto)- para rematar... Que continúe!



Medre o mar!

Coiteladas de vida! Coiteladas de sal!

Lugrís

Lugrís